W obliczu rosnących stóp procentowych i rosnących wraz z nimi rat kredytów hipotecznych wiele osób, które mają odpowiednie oszczędności, decyduje się na nadpłacenie kredytu hipotecznego lub jego wcześniejszą spłatę. Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów postanowił sprawdzić, czy banki prawidłowo rozliczają się z konsumentami, którzy zdecydowali się na wcześniejszą spłatę.
UOKiK sprawdza obecnie 17 banków pod kątem stosowanych w umowach zapisów dotyczących nadpłacenia kredytu hipotecznego lub jego wcześniejszej spłaty oraz praktyk stosowanych podczas rozliczania się z klientami z opłat, które pobrane zostały w związku z zawarciem umowy. Dotyczy to umów zawartych po 21 lipca 2017 r. Postępowanie wyjaśniające prowadzone jest wobec następujących banków: BNP Paribas Bank Polska, ING Bank Śląski, Alior Bank, Bank Millennium, Powszechna Kasa Oszczędności Bank Polski, Bank Polska Kasa Opieki S.A., Credit Agricole Bank Polska, mBank, Santander Bank Polska, Bank Ochrony Środowiska, Bank Pocztowy, Bank Handlowy w Warszawie, PKO Bank Hipoteczny, Pekao Bank Hipoteczny, mBank Hipoteczny, ING Bank Hipoteczny, Millennium Bank Hipoteczny.
W przypadku kredytów zaciągniętych do 21 lipca 2017 zasady przedterminowej spłaty kredytu hipotecznego określone były w umowie kredytowej. Dla umów zawartych po 21 lipca 2017 r. kwestie te regulowane są przepisami ustawy o kredycie hipotecznym oraz o nadzorze nad pośrednikami kredytu hipotecznego i agentami. Możliwość wcześniejsze spłaty lub nadpłaty kredytu opisana jest w art. 38 ustawy, natomiast obowiązek rozliczenia się z klientem przez bank wynika z art. 39 tej ustawy.
W sytuacji, gdy klient decyduje się na wcześniejszą, całkowitą spłatę zaciągniętego kredytu hipotecznego, bank powinien zwrócić kredytobiorcy pobrane opłaty, które stanowią całkowity koszt kredytu, proporcjonalnie do czasu, o który skrócony zostaje okres kredytowania. Prezes UOKiK wskazuje, że rozliczenie powinno nastąpić automatycznie, ponieważ zgodnie z zapisami ustawy, spłata całości kredytu hipotecznego przed terminem powoduje, że jego całkowity koszt ulega obniżeniu o odsetki i inne koszty przypadające za okres, o który skrócony został czas obowiązywania umowy. Dotyczy to również odsetek i opłat poniesionych przed całkowitą spłatą kredytu.
UOKiK zaleca, aby bank rozliczał się z klientem według metody liniowej. Oznacza to, że koszty pobranej prowizji, marży, pośrednictwa czy sporządzenia umowy bank powinien podzielić przez liczbę dni, w których miała obowiązywać umowa. Otrzymaną kwotę należy następnie pomnożyć przez liczbę dni, o które umowę skrócono w wyniku wcześniejszej spłaty kredytu. Uzyskaną kwotę bank powinien oddać kredytobiorcy.
Wszczęte przez UOKiK postępowanie ma na celu również sprawdzenie, czy zdarza się, że banki żądają od klienta prowizji za wcześniejszą spłatę, a jednocześnie odmawiają mu zwrotu należnych opłat. Zasady wcześniejszej spłaty kredytu oraz cała procedura powinna znaleźć się w umowie kredytowej. Jeśli bank odmawia zwrotu kosztów, klient powinien złożyć reklamację, może też zawiadomić o zaistniałej sytuacji UOKiK.
