Rola lokatora w Polsce nie jest dla każdego. Według raportu „Ukryte bariery. Komu rynek najmu w Polsce odmawia?” wynajmujący często odmawiają podpisania umowy z konkretnymi lokatorami. Poszukiwanie mieszkania może się wiązać z trudnościami. Simpl.rent opracował „mapę wykluczenia”, wskazując cechy wynajmujących, które zniechęcają rentierów prywatnych i powody, dla których odmawiają oni potencjalnym najemcom. Opracowanie odbywało się przy pomocy ankiet.
Złe wrażenie lub uprzedzenia powodami odrzucenia
Wynajmujący, którzy mają doświadczenie z odmową jednej osobie bądź grupie to aż 63,8% respondentów. Jednym z powodów, przez które najem może nie dojść do skutku jest negatywne wrażenie, jakie wywołuje pierwszy kontakt z osobą poszukującą lokum. Do braku porozumienia z tego powodu przyznaje się 48% badanych. Brak stałego zatrudnienia to drugi element zniechęcający wskazywany przez 42,3% wynajmujących. Narodowość lub pochodzenie etniczne najemcy to istotna kwestia dla zaledwie 17% ankietowanych. Ekspert rynku najmu Piotr Pajda zapewnia, że stabilność i wysokość dochodu jest uznawana za obiektywne względy ekonomiczne. Niewielka część wynajmujących weryfikuje jednak otrzymane na ten temat dane. Dostępne obecnie narzędzia cyfrowe pozwalają na szybkie sprawdzenie informacji dotyczących potencjalnego wynajmującego.
W niektórych przypadkach opinia na temat najemcy może być spowodowana uprzedzeniami, twierdzi dr hab. Sławomir Mandes z Wydziału Socjologii Uniwersytetu Warszawskiego. Wynajmujący nie są skłonni podpisywać umów najmu z obcokrajowcami spoza UE (55%), osobom otrzymującym świadczenia socjalne (44%) oraz freelancerom i osobom zatrudnionym na umowach „śmieciowych” (44,4%). Druga strona medalu to chętnie przyjmowane osoby z niepełnosprawnościami (68,6%) oraz rodziny z dziećmi (64%). Osoby z dziećmi są jednak widziane mniej chętnie niż single oraz pary bez dzieci. Według potencjalnych lokatorów, posiadanie dzieci jest drugą najczęstszą przyczyną odmowy.
W opinii samych najemców brak stałego zatrudnienia nie jest główną przyczyną niezgody na najem. Około 42% badanych uważa, że posiadanie zwierząt jest istotniejsze, a 29,1% wskazuje posiadanie dzieci jako przyczynę odmowy. Przeszkodą może być również nieheteronormatywność. Osoby LGBT+ w 52,1% spotkały się z doświadczeniem niechęci wynajmujących do udostępnienia mieszkania.
Rynek w rękach drobnych właścicieli
Raport simpl.rent łączący perspektywę wynajmujących i najemców pokazuje, że 92,6% wynajmujących ma nie więcej niż 3 nieruchomości. Większość z nich zarządza lokalami samodzielnie. Nie wszyscy kierują się obiektywnymi przesłankami dotyczącymi najemców. Weryfikacja danych dotyczących zarobków jest stosowana przez 44,8% najemców, którzy w ten sposób chcą zyskać możliwość najmu lub poprawę jego warunków. Korzystanie z narzędzi umożliwiających sprawdzenie wiarygodności danych poprawia profesjonalizm rynku najmu. Pomoże to w walce ze stereotypami i błędnymi założeniami dotyczącymi najemców.
Warto podkreślić, że rynek najmu, pomimo ciągłego rozwoju, nie posiada jednolitych reguł oraz metod ułatwiających wynajmującym oraz najemcom zawarcie korzystnej dla obu stron umowy.
