Badania SGH, o których dyskutowano na konferencji pod hasłem “Mieszkanie własne czy wynajmowane – polityka mieszkaniowa w dobie zmian klimatycznych i społecznych” rzuciły sporo światła na aspiracje mieszkaniowe młodych Polaków. Większość osób po trzydziestce chce mieć własne mieszkanie. Spełnienie tego marzenia jest jednak dostępne tylko dla części z nich. Obecnie ocenia się, że w tak zwanej luce czynszowej jest aż 35% społeczeństwa. Co to właściwie znaczy i jak pomóc tej dużej grupie?
Zbyt bogaci lub zbyt biedni
Luka czynszowa dotyczy tych Polaków, którzy zarabiają zbyt mało by dostać kredyt mieszkaniowy. Ich dochody są równocześnie zbyt wysokie, aby starać się o mieszkanie komunalne. To właśnie tej grupie najbardziej potrzebna jest pomoc państwa w dojściu do własności lokalu mieszkalnego. Problem dotyczy milionów Polaków, dla których konkretną alternatywą jest rozwój budownictwa społecznego i TBS.
Katarzyna Pełczyńska-Nałęcz, ministra funduszy i polityki regionalnej, zwraca uwagę, że gminy posiadają lokale komunalne. Mogą z nich korzystać ludzie w kryzysie, również osoby bezdomne. Nieruchomości takich nie powinno się wyprzedawać. Są cennym zasobem samorządowym. Warto też pamiętać o budownictwie społecznym. Mieszkania, które powstały w ten sposób mogą pomóc ludziom, których nie stać na kredyt hipoteczny. Równocześnie pozostają w tak dobrej sytuacji finansowej by płacić czynsz. Prócz tego jeśli budownictwo społeczne w małych miastach będzie dawało możliwość wykupu zajmowanego lokum może to zatrzymać w nich młodych ludzi.
Zmiany w systemie mieszkaniowym są niezbędne. Sytuacja związana z własnym dachem nad głową to jeden z najbardziej dotkliwych problemów społecznych w Polsce. Według badania Fundacji Habitat for Humanity Poland w 2023 mówiło o tym aż 27% ankietowanych. Warunki rynkowe są coraz trudniejsze, a młodzi ludzie nadal marzą o własnym lokum. Ankiety wykonane dla SGH pokazują, że własność jest dla nich cenniejsza, nawet jeśli rata kredytu miałaby być wyższa niż comiesięczny czynsz lokatorski.
Jak ułatwić dojście do własności?
Jednym z większych problemów polskiego rynku nieruchomości jest traktowanie mieszkania jako produktu inwestycyjnego. Warto pamiętać, że własne lokum to przede wszystkim miejsce do życia i pracy. Dostępność nieruchomości mieszkalnych decyduje o rozwoju miast i może złagodzić problem depopulacji niektórych regionów kraju. Zdaniem wielu specjalistów drogą do tego są przede wszystkim działania wspierające budownictwo społeczne.
Programy pomocowe dla rynku bardzo często powodują wzrost cen mieszkań i przez to sprawiają, że są one jeszcze trudniej dostępne. Rozwój inicjatyw takich jak TBS czy SIM może zapełnić lukę, z której powodu cierpią osoby o przeciętnych dochodach. W ostatnich latach projektów w ramach budownictwa społecznego nie było zbyt dużo. Stwarza to szerokie pole do zmian i nowych rządowych inwestycji. Stabilny najem z dojściem do własności to jedna z ważniejszych strategii rozwiązania kłopotów osób z luki mieszkaniowej.
